Via Paulien van Outdoor Inspiratie leerde ik het boek Fulltime Avonturier van Tamar Valkenier kennen, een boek over alles achterlaten en de zoektocht naar ultieme vrijheid. Zo’n soort boek had ik nog nooit gelezen maar voor alles een eerste keer zeker?

Disclaimer: lees dit boek niet als je graag onder de kerktoren van je dorp wil blijven wonen want na het lezen van dit boek móet je gewoon de natuur in, op avontuur.

In dit autobiografisch boek van de Nederlandse Tamar Valkenier lees je over haar zoektocht naar vrijheid en een avontuurlijk leven als nomade. Ze begint met een fietsreis van Nederland richting Singapore, zonder route, zonder plan, zonder ervaring, en (op enkele vrienden die af en toe mee fietsen na) helemaal alleen. Op haar pad leert ze angsten overwinnen, eten en leven van de natuur, leert ze nieuwe mensen kennen én onbekenden vertrouwen, doorploetert ze steeds beter moeilijke dagen en valt ze op de een of andere manier van het ene avontuur steeds weer in het andere. Naast haar fietsreis gaat ze zo ook op solotrektocht met paard, kameel en hond door Mongolië, beleeft ze een wildernisavontuur in de ongerepte natuur van Nieuw-Zeeland en maakt ze een 600 km lange trektocht in Jordanië met een ezel als trouwe metgezel.

Dit boek is niet alleen erg goed geschreven maar een waar pleidooi om de wereld op een andere manier te zien. Tamar neemt je mee in de gebeurtenissen van haar voorbije levensjaren als nomade alsof je er zelf bij was. Het boek was dan ook in een ruk uitgelezen en smaakt naar meer. Het bracht dromen in mij naar boven waarvan ik niet wist dat ik ze had. De drang om anders te leven, meer de natuur in te trekken, grenzen te verleggen en op avontuur te gaan is enorm aangewakkerd. Ik ben er zeker van dat de verhalen van Tamar mij nog lang zullen bijblijven. Graag deel ik met jullie tien levenslessen die ik leerde van Tamar Valkenier. Hierbij stel ik jou graag ook wat kritische vragen in de hoop dat deze je op weg helpen naar een meer betekenisvol leven, misschien wel als avonturier?

De wereld in, met niks.

Het zijn blogs en youtube filmpjes van wereldreizigers die Tamar stof geven tot nadenken. Zij leven zonder tijdsdruk, zonder verwachtingen en zien wel wat de volgende dag brengt. Waarom kan zij dat ook niet? Ze schrijft:

“Wat als ik nu eens al mijn zekerheden opgeef? Er even helemaal tussenuit glip, de wereld in, met niks. Waar niks moet en niksen mag. Zonder bezittingen en zonder plannen. Loslaten wat ik volgens de maatschappij, volgens mijn vader en volgens mezelf allemaal zou moeten”.

Op avontuur gaan, als nomade leven, je eigen wereld op z’n kop zetten,… het lijkt allemaal onmogelijk, iets voor anderen maar niet voor onszelf. Mensen zijn nu eenmaal gewoontebeestjes en doen vaak wat ze denken dat anderen van hen verwachten. Op je 18de ga je studeren of werken, je zoekt een 9-to-5 job waar je je brood mee kan verdienen. Je gaat fulltime werken want stel je voor dat een twintiger het lef zou hebben om - zonder kinderen te hebben - minder dan 38 uur in de week te werken! Je huurt of koopt een huis en je neemt er maar vrede mee dat de dagen er elke week praktisch hetzelfde uit zien: opstaan, eten, de file trotseren, een hele dag werken (als je geluk hebt, zoals ik, op een job waar je voldoening uit haalt), de file opnieuw trotseren, naar de winkel, koken, opruimen en in de zetel ploffen om naar tv te kijken tot het tijd is om te slapen. Dit is het leven van héél erg veel mensen maar zo wil ik mijn leven niet leiden tot ik op pensioen ga. Ik ben zeker dat ik niet de enige ben. Waarom doen we dit dan? Waarom lopen we zo talrijk mooi in de pas? Waarom zien we niet (of willen we niet zien) dat het ook anders kan? Het zijn slechts enkelingen zoals Tamar die de moed en kracht tonen om zich tegen deze levenswijze en verwachtingen te verzetten.

Ik zeg niet dat ik volgend jaar stop met werken en met mijn rugzak de wereld zal verkennen. Maar ik neem kleine stapjes om toch wat los te komen van die maatschappelijke verwachtingen en gewoontes die mij vasthouden. Enkele jaren terug nam ik mijn leven serieus onder de loep. Ik nam enkele stappen om meer tijd te hebben voor de dingen die er écht toe doen: ik verwijderde de facebook-app van mijn telefoon, besliste om nooit de tijdrovende en verslavende tik-tok app te downloaden, scrolde ‘s avonds in bed niet meer op sociale media (waardoor ik meer tijd had om te lezen) en ik rukte me los van de gewoonte om, zoals heel veel Vlamingen, de hele avond voor de tv te hangen. In plaats daarvan ging ik terug meer lezen, schilderen en ging ik fotograferen! Onlangs besliste ik om een dag minder te werken om te investeren in mijn bijberoep.

Welke (maatschappelijke) gewoontes kan jij je van losmaken om meer tijd te hebben voor nieuwe avonturen? Hoeveel tijd spendeer jij voor de tv of op sociale media?

2. Op mijn sterfbed…

Tijdens het lezen van het boek, herkende ik ook veel principes van het minimalisme. Minimalisme is namelijk een middel om een betekenisvol leven te kunnen leiden en dat is nu net waar Tamar voor de start van haar avontuur naar op zoek ging.

“Pap, ik kan me niet aan het gevoel onttrekken dat het leven zoveel meer te bieden heeft. […] Op mijn sterfbed wil ik niet denken aan de dingen die ik eigenlijk had willen doen, maar wil ik uitgeput zijn van het leven dat ik heb geleid.”

Hoeveel mensen klagen elke week over hun baas, hun werk, hun kinderen of over het feit dat ze voor niets tijd hebben? Wie kan op zijn sterfbed zeggen dat die alles heeft gedaan wat die ooit had willen doen? Niet veel… Tamar beschrijft hier een mooi levensmotto waar ik bij minimalist, growthinker en auteur van Verlangen naar minder, Jelle Derckx, ook al van hoorde. Namelijk dat, als je een betekenisvol leven wil leiden, je moet denken aan wat je op je sterfbed zou willen kunnen vertellen. Welke persoon wil jij geworden zijn als je sterft? Wat zouden je vrienden en familie over jou zeggen als je dood bent? Dát is de zin van het leven. Wacht niet tot het te laat is maar begin nu aan je dromen. Dat is wat Tamar deed.

3. Kies voor je geluk

Onderweg ontmoet Tamar een zwerver. Hij vertelt dat mensen soms medelijden met hem hebben maar dat hij nooit geld aanvaard omdat het zwerver zijn voor hem een bewuste keuze is en hij geen bedelaar is. Net zoals Tamar die bewust de keuze maakte om al haar bezittingen te verkopen en op de fiets te springen om ‘de ratrace van het moderne leven’ te ontsnappen. Tamar leert een belangrijke les van deze toevallige passant op haar reis: “Kies voor je geluk, ongeacht wat anderen ervan denken.”

4. Zorgen zijn zonde van tijd en energie

Tijdens haar fietsreis moet Tamar toch wat angsten overwinnen. Sommige dagen maakt ze zich veel zorgen. Ze probeert zichzelf voor te houden dat zorgen een zonde van tijd, energie en haar humeur zijn. Mensen zijn vaak zoveel bezig met mogelijke gevaren en risico’s die zich zouden kunnen voordoen, dat ze beslissen om bepaalde avonturen niet aan te gaan of bepaalde keuzes niet te maken. Maar het zorgen maken over al die gevaren doet soms veel meer slecht dan het effectieve lijden zou doen!

“Ik lijd liever aan echt, tastbaar leed, dan aan alle verschrikkelijke dingen die ik me kan inbeelden.”

Ik ben iemand die zich veel zorgen maakt om de domste dingen. Dit belemmert soms mijn dagelijks functioneren en vertraagt ook mijn ambitieuze avonturen. Met deze passage hield Tamar mij een spiegel voor. Ik kreeg opnieuw een boost om minder te zorgen en meer te leven.

5. Gedwongen vorm van vrijheid

Wanneer Tamar op avontuur gaat in Mongolië heeft ze het nomadisch leven al helemaal eigen gemaakt. Om te genieten van de natuur, bevindt ze zich in de meest afgelegen landschappen in hun puurste vorm. Dit zorgt er uiteraard voor dat telefoonbereik al snel ver te zoeken is en dan zwijgen we nog maar over wifi of enige vorm van internetverbinding. Waar wij als ‘gewone mensen’ (lees: mensen die drie weken op een jaar op reis kunnen en daarna het alledaagse leven weer terug oppakken zonder er zich vragen bij te stellen) onrustig zouden worden als onze smartphone het in de bergen niet meer doet, beschrijft Tamar hoe zalig ze het vindt als het telefoonbereik verdwijnt en haar telefoon dus nutteloos wordt. Ze beschrijft het als een “gedwongen vorm van vrijheid”. Ik vind het mooi om te lezen hoe ze zo kan genieten van het onbereikbaar zijn en hoe het voor haar betekent dat ze voor 100% van de natuur kan genieten, los van de buitenwereld.

6. Ontspullen is ontzorgen

Ook in Mongolië bij de adelaarjagers ziet Tamar opnieuw de meerwaarde van het minimalisme, van ontspullen. Om de bergen in te trekken moest ze goed selecteren wat wel en niet mee kon want elke kilo telt. Op haar reis leerde ze dat mensen niet alleen heel weinig spullen nodig hebben maar dat spullen ook zorgen voor extra kopzorgen. Ze schrijft:

“Hoe minder je bezit, hoe minder er stuk kan gaan, hoe minder er gestolen kan worden en hoe minder je per ongeluk iets ergens kunt vergeten. Ontspullen is ontzorgen, want alle spullen nemen ook bezit van een stukje van je brein, je moet er wat mee. Het gevaar schuilt erin dat wie bezeten is door zijn bezittingen niet meer ziet dat de belangrijkste dingen in het leven helemaal geen dingen zijn.”

Deze levenswijze is iets wat ik zoveel mogelijk probeer te verkondigen in mijn omgeving. Zoals ‘The Minimalists’ het al zeiden: “Love people, use things because the opposite never works.” Mensen willen steeds meer en groter, maar ik wil steeds kleiner en minder. Het is moeilijk om dit uitgelegd te krijgen aan mensen die denken: ‘Als je geld genoeg hebt, waarom koop je dat dan niet?’ of ‘Waarom koop je geen nieuwe kleren als je dat wil?’ of opmerkingen geven als ‘Dit huisje is goed genoeg voor een starterswoning maar later kan je dan groter gaan.’ Wat als ik helemaal niet groter wil? Wat als ik net kleiner wil gaan wonen? Waarom is het zo moeilijk voor mensen om in te zien dat dit ook kan en mag. Dat dit mij bovendien veel gelukkiger maakt dan alle nutteloze, overbodige rommel die ik als kind en tiener in mijn kamer had opgestapeld?

7. Het individualistische Westen

Tijdens haar reis in Mongolië, wordt Tamar met de neus of de realiteit gedrukt, namelijk dat wij in Europa een heel andere, individualistische cultuur hebben in vergelijking met de nomaden in Mongolië. Haar reisgezellen hebben namelijk geen bezittingen meegenomen. Als ze dorst of honger hebben of als ze moeten overnachten, betreden ze de eerste de besten joert die ze in het anders verlaten landschap kunnen vinden, zonder te kloppen, en kondigen aan dat ze daar komen overnachten. Tamar vindt het wat onbeschoft maar haar vriend legt uit dat dit zo gaat bij de nomaden onderling. “Iedereen is overal te allen tijde welkom.”

Stel je eens voor dat we dit in België zo zouden doen? In Europa? Hoe anders zou onze wereld er dan uitzien? Misschien kunnen we hier nog wat van leren?

8. De wereld staat op z’n kop

Pas wanneer je er lang genoeg uit bent, besef je volgens mij hoe wij ons leven leiden (of moet ik lijden zeggen?) in de moderne ‘bewoonde’ wereld… Wanneer Tamar terug keert naar Europa om haar vader en broer op te zoeken, valt het leven haar zwaarder dan verwacht. Ze is het niet meer gewoon om in het verkeer te manoeuvreren of in elk café gratis wifi te hebben. De rust van haar reis is al snel verdwenen als ze de stress ziet van haastige voorbijgangers op weg naar hun kantoorjob. In onze maatschappij draait alles om consumeren: koffies voor vijf euro, overal toeristenwinkeltjes, kerken waarvoor je ingang moet betalen,… Het zijn dingen die je in de wildernis natuurlijk niet tegenkomt en waar de nomaden in Mongolië zich al helemaal geen zorgen om (hoeven) maken. Voor Tamar staat de wereld op z’n kop want dit voelt niet als thuis.

Ik denk dat wij hier niet bij stilstaan omdat we (nog) niet geproefd hebben van die ultieme vrijheid.

9. Een vaste baan is veel te duur

Tamar ging drie jaar op avontuur en gaf slechts een kleine €8000 uit. Dat is 1095 dagen ten volste geleefd en het grootste avontuur aangegaan voor minder dan €8 per dag. Dat zijn 3285 maaltijden (in de veronderstelling dat je drie maaltijden per dag zou eten) en meer dan duizend overnachtingen. Lees nog maar eens goed. Drie jaar op reis, drie jaar op avontuur voor minder dan €8000. Het kan dus degelijk wel, leven met minder. En ik kan je verzekeren dat Tamar veel meer heeft geleefd dan jij en ik in ons hele leven al hebben gedaan. Waarom kiezen niet meer mensen voor deze nomadische levensstijl? Wat kan jij doen met zoveel geld?

Als Tamar op zoek gaat naar een manier om wat bij te verdienen voor haar volgende avonturen, vertelt ze haar vader waarom ze geen vaste job wil:

“Ik zie inmiddels in dat een vaste baan mij veel te duur is. […] Als ik weer zou willen werken, moet ik heel veel investeren. Ik kan moeilijk op mijn werk verschijnen in mijn oude kloffie, dus zal ik nieuwe kleren moeten kopen. Er wordt vast van me verwacht dat ik een telefoon heb, mét abonnement. Als het even tegenzit heb ik een auto nodig, of toch minstens een treinabonnement. En ik zal ergens moeten wonen en dus huur betalen. Dat is zó duur dat ik daar dan weer extra voor moet werken en voor ik het weet, zit ik dan vast.”

Die laatste zin spreekt voor zich… Zitten we vast in onze luxe van een goedbetaalde job en een eigen huis? Of leeft Tamar het meest luxueuze leven van ons allemaal?

10. Risico’s van het leven

Tamar gaat met haar reisgezel, Miriam Lancewood, in gesprek over de risico’s van hun tocht in de ongerepte wildernis van Nieuw-Zeeland. Als ze op hun avontuur zouden verongelukken, zouden mensen zeggen dat ze erom hebben gevraagd. Tamar weet dat ze dat inderdaad zouden doen maar stelt dit kritisch in vraag:

“Is deelnemen aan het verkeer statistisch gezien niet veel gevaarlijker? Is het leven an sich niet vol met risico’s waarvoor je je niet kunt behoeden? Of je nu in de stad bent of in de wildernis? Thuis zou ik motorrijden, skydiven, kitesurfen, door rood fietsen en mogelijk verliefd worden op de verkeerde man. Zijn die risico’s niet groter, maar hebben we ze gewoon meer geaccepteerd?”

Misschien moeten we wat minder stilstaan bij de risico’s van het avontuur en wat meer écht gaan leven?

Dit boek opende mijn ogen en ik raad het iedereen aan om te lezen. Niet alleen voor het avontuur maar ook voor de levenslessen en inzichten die erin verborgen zitten. Ik daag je uit om kritisch naar je eigen leven te kijken en je af te vragen hoe je meer betekenisvol kan gaan leven. Misschien zit er wel een fulltime avonturier in jou verscholen? Je kan het boek uitlenen in je lokale bibliotheek, zoals ik heb gedaan. Of, als je nog niet kan minimaliseren in het hebben van eigen boeken, is het boek als paperback te koop bij Tamar zelf. Ook is het online te vinden als e-book of luisterboek.

10 levenslessen van fulltime avonturier Tamar Valkenier